تنها چند روز تا پایان سال میلادی 2014 باقی مانده. در این چند هفته گذشته که فصل هدیه خریدن و آماده شدن برای کادو دادن و کادو گرفتن بوده، دستاندرکاران صنعت نشر در سرزمینهایی که درخت کاج تزئین میکنند، اوقات شلوغی داشتهاند. آنها هم در این روزهای آخر سال، مثل صاحبان کسب و کارهای دیگر، حداکثر تلاش خود را میکنند تا توجه مردم را به کتاب جلب کنند و آنها را به خریدن و هدیه دادن کتاب تشویق کنند.
تخفیف میدهند، کتابهای مناسب تعطیلات سال نو را معرفی میکنند، بهترین کتابهای سال را (از نظر خودشان) رتبهبندی میکنند و ... خلاصه کلی چراغانی میکنند تا چشم رهگذران را به کالایشان جلب کنند و "فروش" را بالا ببرند.
در این فضای هیجانانگیز، چند روز پیش دیدم که نشریه نیوروک تایمز در مطلبی، بهترین طرحهای روی جلد کتابهای منتشر شده در سال 2014 را معرفی کرده است. نویسنده مطلب ابتدا اشاره کرده که: "... فایده طرح روی جلد کتاب چیست وقتی هر روز تعداد کسانی که برای خریدن کتاب به کتابفروشی میروند کمتر و کمتر میشود؟ من اغلب برای پیدا کردن طرح جلدهایی که نظرم را جلب کنند به کتابفروشی سنت مارکس سر میزدم. این روش هیجانانگیزی برای پیدا کردن نویسندههای جدید بود و به همین خاطر هم طراحی جلد کتابها در انتخابهایم خیلی تاثیر داشتند. این روزها اما با کتابها از طریق شبکههای اجتماعی یا توصیههای این سایت و آن سایت آشنا میشویم و به نظر میرسد تاثیر طراحی جلد در انتخابهایمان به مرور اهمیت خودش را از دست میدهد."
او اما بعد به ویژگیهای طرح جلدهای انتخابیاش از میان کتابهای منتشر شده در سال 2014 میپردازد و نتیجه میگیرد که با همه این تغییر و تحولات، طراحی جلد کتاب همچنان تاثیرگذار و تعیینکننده است.
طرح جلدهای انتخابی، به چشم من، خیلی "نیویورکی" هستند و حدس میزنم که مثلا اگر روزنامه "بوستون گلاب" میخواست همین کار را انجام دهد، انتخابها متفاوت از آب درمیآمدند. اما به هر حال نفس توجه به طراحی جلد کتاب و تاثیری که در خریدن یا نخریدن آن میگذارد، همیشه برایم جالب بوده. مقایسه طرحهای انتخابی با طرح جلدهایی که اغلب بر روی کتابهای فارسی (ترجمه یا تالیف) میبینیم هم جالب است. مقایسه کنید این طرحها را با طراحیهایی که مثلا بر روی جلد کتابهای نشر چشمه یا انتشارات ققنوس میبینیم.