... در دفتر حاضر که پس‌گفتاری است بر ده جلد تاریخ تمدن، و در واقع، عصاره‌ی آن، دورانت‌ها کوشیده‌اند با دستیابی به گنجینه‌ی تاریخ چهار هزاره بشر، سرانجام به پرسش‌های بسیار کلی مطروح در تاریخ پاسخ گویند و به قول خود "دریابند تاریخ درباره سرشت و رفتار و امید و آینده انسان چه می‌تواند گفت."
آنچه در خلال این مختصر سطور به چشم می‌خورد اندیشه‌های والا و نوعدوستانه زوج نویسنده است، اینان پس از تجربه همه مکاتب و آرمان‌ها در کارگاه تاریخ (و به قول خود همه ایسم‌ها به مقتضای جوانی) و گذر از جنگ هفتاد و دو ملت، بزرگ‌ترین آموزه تاریخ را این می‌یابند که "صبورانه حقیقت را بپذیریم و پندارهای یکدیگر را ارج نهیم." (برگرفته از مقدمه‌ی مترجم کتاب)

فصل اول کتاب با این جملات آغاز می‌شود:
"هنگامی که مورخ تحقیقاتش را سرانجامی می‌دهد سوال‌هایی فراروی خود می‌یابد: تحقیقاتت به چه کار آمده‌اند؟ آیا کار خویش را تنها سرگرمی ذکر ترقی و تنزل ملت‌ها، و آرمان‌ها، و بازگویی "داستان‌های تلخ مرگ شاهان" یافته‌ای؟ آیا درباره طبیعت انسان بیش از آنچه مردم کوچه و بازار، بی‌مراجعه به کتاب‌ها فرا می‌گیرند، آموخته‌ای؟ آیا از تاریخ چیزی استنباط کرده‌ای که شرایط حال ما را روشن سازد، در داوری‌ها و سیاست‌ها راهنمایمان باشد، در برابر شبیخون‌های حیرت‌زدگی یا فراز و فرودهای دگرگونی فریادرسمان گردد؟ آیا در توالی حوادث گذشته قواعد و قوانینی دیده‌ای که بتوانی اعمال آینده بشر یا سرنوشت کشورها را پیش‌بینی کنی؟ از این‌ها گذشته، آیا درست است که "تاریخ معنایی ندارد" و چیزی به ما نمی‌آموزد، درست است که گذشته سراسر تکرار ملالت‌بار خطاهایی است که آینده محکوم به ارتکاب آن در میدانی وسیع‌تر و مقیاسی بزرگ‌تر است؟
هر از گاه ما هم چنین می‌اندیشیم، و انبوهه‌ای از شک و تردید بر مهمی که بر عهده گرفته‌ایم حمله‌ور می‌شود. از این‌جا شروع کنیم، آیا به درستی می‌دانیم گذشته چه بود، در واقع چه رخ داد یا تاریخ "افسانه‌ای" است که "هرکس به نوعی حکایت می‌کند"؟ ..."