در آذرماه 1395 جیره‌کتاب با انتشار صفحه‌ای علاقمندان را دعوت کرد تا در نظرخواهی انتخاب "کتاب‌های ادبیات داستانی ایرانی که باید قبل از مرگ خواند!" شرکت کنند.
استقبال از فهرست 1001 کتابی که باید پیش از مرگ خواند باعث شد به این فکر بیافتم که خوب است فهرست مشابهی برای کتاب‌های نوشته شده توسط نویسندگان ایرانی داشته باشیم تا شاید به این ترتیب علاقمندان به آشنایی با ادبیات داستانی ایران، به خواندن کتاب‌های این فهرست ترغیب شوند و آثار شاخص ادبیات داستانی‌مان را ناخوانده نگذارند.
برای تهیه چنین فهرستی به نظرم رسید که عملی‌ترین راه مراجعه به نظر و رای علاقمندان و کتابخوان‌های ایرانی است. بنابراین در 5 آذرماه 1395 صفحه‌ای در وب سایت جیره‌کتاب منتشر شد که حاوی یک نظرخواهی برای انتخاب کتاب‌های این فهرست بود. نامزدهای شرکت داده شده در این نظرخواهی ابتدا 18 عنوان بودند. اما در ساز و کار تعریف شده گفته بودیم که علاقمندان می‌توانند کتاب‌های مورد نظرشان را برای قرار گرفتن در فهرست نامزدها، پیشنهاد بدهند. بنابراین خیلی زود تعداد نامزدها افزایش یافت و در نهایت نظرخواهی به میدان رقابت 52 عنوان از کتاب‌های ادبیات داستانی ایرانی با یکدیگر، تبدیل شد.
جزو شرط و شروط اولیه آورده بودم که نظرخواهی زمانی خاتمه می‌یابد که حداقل 500 نفر رای و نظر خود را درباره این موضوع ثبت کرده باشند. در آن زمان این تعداد رای به نظرم آنقدر آبرومندانه بود که اعتبار مناسبی را برای فهرست مورد نظر، فراهم آورد. اما با گذشت چند ماه متوجه شدم که این تعداد رای با گذشت یک ماه و دو ماه جمع‌آوری نمی‌شود و روند ریخته شدن آرا به "صندوق" بسیار کندتر از آن‌چیزی است که امید داشته‌ام. با وجود این تصمیم گرفتم که آن هدف "آرمانی" 500 نفر را تعدیل نکنم و به‌جایش نظرخواهی را به حال خودش بگذارم تا علاقمندان همینطور آهسته و پیوسته بیایند و رای خود را به صندوق بریزند و ... به‌این‌ترتیب سه سال و نیم گذشت!
این روزها، در حین انتقال مطالب جیره‌کتاب به وب سایت جدیدش (یعنی همین‌جا: blog.jireyeketab.com) متوجه شدم که مدتی است تعداد آرای اخذ شده در نظرخواهی جیره‌کتاب از 500 گذشته است و بنابراین دیگر مانعی بر سر راه خاتمه دادن به نظرخواهی، جمعبندی آرا و اعلام برگزیدگان این نظرخواهی وجود ندارد.
ضمنا جمعبندی آرا باعث شد تا جیره‌کتاب تصمیم بگیرد "یک تقلب کوچولو" در امر اعلام نتایج بنماید!!!
در آذرماه 1395، اعلام شده بود که برگزیدگان این نظرخواهی، یعنی کتابهایی که در نهایت به این افتخار نایل خواهند شد که "باید قبل از مرگ خوانده شوند!" کتابهایی هستند که حداقل 30% رای‌دهندگان به آنها رای داده باشند. با حساب و کتاب من، 8 کتاب اول رده‌بندی به این حدنصاب رسیده‌اند و می‌توان با قاطعیت آنها را برنده این رقابت اعلام کرد. اما در حین جمعبندی آرا به نظرم رسید خوب است شرط حداقل یکصد رای برای برگزیدگان این نظرخواهی را جایگزین شرط قبلی (کسب رای حداقل 30% رای‌دهندگان) نمایم. تعداد کتاب‌های برگزیده با این شرط اخیر 20 عنوان خواهد شد که برای فهرست مورد نظر تعداد مناسب‌تری است. به نظرم کتابی که حداقل یکصد نفر رای داده‌اند که جزو آثار شاخص ادبیات داستانی ما است، با عرض و طول نظرخواهی برگزار شده، می‌تواند جزئی از فهرست برگزیدگان جیره‌کتابی‌ها باشد. بنابراین این تقلب کوچک را بر من ببخشید (اگر هم نخواستید همان 8 عنوان اول فهرست را به عنوان برندگان اصلی در نظر بگیرید و "انشعاب کنید!")
پس این شما و این فهرست 20 کتاب داستانی فارسی که به اتفاق آرا باید پیش از مرگ خوانده شوند (تعداد کل شرکت‌کنندگان در این نظرخواهی 568 نفر بوده است):
بوف کور
نوشته صادق هدایت
رتبه دوم با 269 رای
سووشون
نوشته سیمین دانشور
رتبه سوم با 268 رای
کلیدر
نوشته محمود دولت‌آبادی
رتبه چهارم با 264 رای
چشمهایش
نوشته بزرگ علوی
رتبه پنجم با 247 رای
جای خالی سلوچ
نوشته محمود دولت‌آبادی
رتبه ششم با 202 رای
چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم
نوشته زویا پیرزاد
رتبه هفتم با 181 رای
مدیر مدرسه
نوشته جلال آل‌احمد
رتبه هشتم با 178 رای
شوهر آهو خانم
نوشته علی‌محمد افغانی
رتبه نهم با 158 رای
همسایه‌ها
نوشته احمد محمود
رتبه دهم با 151 رای
آتش بدون دود
نوشته نادر ابراهیمی
رتبه یازدهم با 144 رای
شازده احتجاب
نوشته هوشنگ گلشیری
رتبه دوازدهم با 132 رای
منِ او
نوشته رضا امیرخانی
رتبه سیزدهم با 124 رای
دایی جان ناپلئون
نوشته ایرج پزشکزاد
رتبه سیزدهم با 124 رای
بامداد خمار
نوشته فتانه حاج سیدجوادی
رتبه چهاردهم با 122 رای
تنگسیر
نوشته صادق چوبک
رتبه پانزدهم با 116 رای
شما که غریبه نیستنید
نوشته هوشنگ مرادی کرمانی
رتبه شانزدهم با 112 رای
روی ماه خداوند را ببوس
نوشته مصطفی مستور
رتبه هفدهم با 103 رای
سال بلوا
نوشته عباس معروفی
رتبه هفدهم با 103 رای
بعدش چی؟!
اگر از من بپرسید می‌گویم حالا موقع آن است که آوازه این فهرست را "به گوش جهانیان برسانیم!"
کار مشکلی نیست. کافی است اگر کتاب‌های انتخاب شده را نخوانده‌اید به مرور آنها را تهیه و مطالعه کنید. کافی است اگر تصمیم گرفتید به کسی کتاب هدیه بدهید، کتاب‌های برگزیده را جزو اولویت‌های انتخاب‌تان در نظر بگیرید. کافی است اگر کسی از شما خواست تا کتابی را برای خواندن به او پیشنهاد کنید، راهنمایی‌اش کنید تا یکی از کتاب‌های فهرست فوق را بخواند و بداند که اگر آنها را نخوانده باشد "نصف عمرش برفناست!"
اگر به آمار علاقه دارید ...
و بالاخره می‌رسیم به جدول آماری نتایج آرای اخذ شده در نظرخواهی جیره‌کتاب. نمی‌دانم چقدر به آمار و نکات جالب و ظریفی که با کمک آن بدست می‌آید علاقمند هستید. من که هر بار جدول زیر را مرور کردم نکته تازه‌ای در آن یافتم. به همین خاطر فکر کردم شاید شما هم بدتان نیاید به اطلاعات جمعبندی شده نظرخواهی ما یکبار هم اینجوری نگاهی بیاندازید:
| رتبه | نام کتاب | تعداد رای |
|---|---|---|
| 1 | سمفونی مردگان، نوشته عباس معروفی | 275 |
| 2 | بوف کور، نوشته صادق هدایت | 269 |
| 3 | سووشون، نوشته سیمین دانشور | 268 |
| 4 | کلیدر، نوشته محمود دولت‌آبادی | 264 |
| 5 | چشمهایش، نوشته بزرگ علوی | 247 |
| 6 | جای خالی سلوچ، نوشته محمود دولت‌آبادی | 202 |
| 7 | چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم، نوشته زویا پیرزاد | 181 |
| 8 | مدیر مدرسه، نوشته جلال آل‌احمد | 178 |
| 9 | شوهر آهو خانم، نوشته علی‌محمد افغانی | 158 |
| 10 | همسایه‌ها، نوشته احمد محمود | 151 |
| 11 | آتش بدون دود، نوشته نادر ابراهیمی | 144 |
| 12 | شازده احتجاب، نوشته هوشنگ گلشیری | 132 |
| 13 | منِ او، نوشته رضا امیرخانی | 124 |
| 13 | دایی جان ناپلئون، نوشته ایرج پزشکزاد | 124 |
| 14 | بامداد خمار، نوشته فتانه حاج سیدجوادی | 122 |
| 15 | تنگسیر، نوشته صادق چوبک | 116 |
| 16 | شما که غریبه نیستید، نوشته هوشنگ مرادی کرمانی | 112 |
| 17 | روی ماه خداوند را ببوس، نوشته مصطفی مستور | 103 |
| 17 | سال بلوا، نوشته عباس معروفی | 103 |
| 18 | عزاداران بیل، نوشته غلامحسین ساعدی | 103 |
| 19 | سه قطره خون، نوشته صادق هدایت | 93 |
| 20 | هنوائی شبانه ارکستر چوبها، نوشته رضا قاسمی | 89 |
| 21 | انتری که لوطی‌اش مرده بود، نوشته صادق چوبک | 85 |
| 22 | کافه پیانو، نوشته فرهاد جعفری | 79 |
| 23 | مردی در تبعید ابدی، نوشته نادر ابراهیمی | 62 |
| 23 | یوزپلنگانی که با من دویده‌اند، نوشته بیژن نجدی | 62 |
| 24 | روزگار سپری شده مردم سالخورده، نوشته محمود دولت‌آبادی | 60 |
| 25 | چمدان، نوشته بزرگ علوی | 57 |
| 26 | 12 داستان، نوشته گلی ترقی | 53 |
| 27 | زمستان 62، نوشته اسماعیل فصیح | 51 |
| 28 | ثریا در اغما، نوشته اسماعیل فصیح | 48 |
| 29 | خمره، نوشته هوشنگ مرادی کرمانی | 45 |
| 30 | سنگر و قمقمه‌های خالی، نوشته بهرام صادقی | 42 |
| 31 | باغ بلور، نوشته محسن مخملباف | 41 |
| 31 | گاوخونی، نوشته جعفر مدرس صادقی | 41 |
| 32 | نیمه‌ی غائب، نوشته جعفر حسین سناپور | 39 |
| 33 | اسرار گنج دره جنی، نوشته ابراهیم گلستان | 38 |
| 34 | سهم من، نوشته پرینوش صنیعی | 37 |
| 35 | خانه ادریسی‌ها، نوشته غزاله علیزاده | 35 |
| 35 | سیاحتنامه ابراهیم‌بیگ، نوشته زین‌العابدین مراغه‌ای | 35 |
| 36 | زنان بدون مردان، نوشته شهرنوش پارسی‌پور | 34 |
| 36 | رازهای سرزمین من، نوشته رضا براهنی | 34 |
| 37 | طوبا و معنای شب، نوشته شهرنوش پارسی‌پور | 28 |
| 38 | شادکامان دره قره‌سو، نوشته علی‌محمد افغانی | 26 |
| 39 | شطرنج با ماشین قیامت، نوشته حبیب احمدزاده | 22 |
| 40 | اهل غرق، نوشته منیرو روانی‌پور | 21 |
| 41 | اسفار کاتبان، نوشته ابوتراب خسروی | 19 |
| 41 | کولی کنار آتش، نوشته منیرو روانی‌پور | 19 |
| 42 | زیبا، نوشته محمد حجازی | 16 |
| 42 | بازی آخر بانو، نوشته بلقیس سلیمانی | 16 |
| 43 | شماس شامی، نوشته مجید قیصری | 12 |
| 44 | از شیطان آموخت و سوزاند، نوشته فرخنده آقائی | 11 |
نظرات درباره اين مطلب
خدا قوت ، بسیار عالی بود
پیشنهادی دارم :
شاید جالب باشد اگر بشود پکیجی از کتاب های فوق مثلا 1 الی 10 و یا 1 الی 20 و .... آماده فروش گذاشته شود.