کتاب‌هایی که اینجا آورده‌ام طی ماه‌ها خریداری شده‌اند و بعد مانده‌اند یک گوشه تا فکری به‌حالشان بشود. اما چه فکری؟!
ماجرا اینجاست که اغلب کتاب‌هایی که تحت عنوان "نوجوان" معرفی کرده‌ایم اغلب مربوط به گروه سنی "سال‌های آخر دبستان" و "دوره راهنمایی" (سنین 8 تا 12 سال) بوده‌اند. این معمولا باعث می‌شود که سرِ بچه‌های دبیرستانی بی‌کلاه بماند. در جمعی این بحث را مطرح کردم و پاسخ شنیدم که نوجوان‌های دبیرستانی (البته کتاب‌خوان‌هایشان) اغلب ترجیح می‌دهند سراغ کتاب‌های بزرگسالان بروند و خیلی از خواندن کتاب‌هایی که برای گروه سنی‌شان برچسب خورده، استقبال نمی‌کنند. راستش این گروه‌بندی کتابها برای خودش موضوع پیچیده‌ای است و خوب است که اینجا زیاد بازش نکنیم. همین‌قدر بگویم که در آنور دنیا انگار برای گروه سنی نوجوانِ دبیرستانی خیلی کتاب نوشته و منتشر می‌شود (برعکس اینجا که اغلب کتاب‌های گروه سنی "د"، راهنمایی، با گروه سنی "ه"، دبیرستان، یک‌کاسه می‌شود). همان کتابها وقتی به فارسی ترجمه می‌شوند معمولا با لباسی که مخاطب بزرگسال را هدف گرفته عرضه می‌شوند (باز هم نشانه اینکه مخاطب دبیرستانی اینجا خیلی به رسمیت شناخته نمی‌شود!) شاید لازم است یک شاخه "جوان" هم راه انداخته شود تا هم دبیرستانی‌ها خیلی احساس نکنند که دست‌کم گرفته شده‌اند و هم بزرگسال‌ها به هنگام دیدن کتاب‌هایی با این برچسب، حواس‌شان جمع شود که حال و هوای آنچه که مشغول سبک‌وسنگین‌کردنش هستند، جوانانه است (نشر افق مدتی است که تعدادی از این کتابها را با عنوان کلی "رمان جوان" منتشر می‌کند. یکی دو تا از کتاب‌های این مجموعه در فهرست زیر آمده‌اند.)
کتاب‌های زیر از یک جنبه دیگر هم هنگام تنظیم فهرست توجه‌ام را به خود جلب کردند. یادتان باشد مدتی پیش برای آن گروه نوجوان دوره آخر دبستان و راهنمایی فهرستی سر هم کردم با عنوان "زندگی آسان نیست". کتاب‌های آن فهرست، اغلب داستان‌هایی هستند درباره مبارزه‌ی رابینسون کروزوئه‌وار بچه‌های نوجوان با طبیعت و بلایای طبیعی و ... کتاب‌های این فهرست را که ورود اطلاعات می‌کردم پیش خودم همه‌اش به این فکر بودم که این موضوع‌ها هم به نوعی نماد "زندگی آسان نیست" هستند. داستان‌های مختلفی از مبارزه نوجوانان با مشکلات اجتماعی که این‌بار نه در کوه و بیابان، که همگی اغلب در میانه‌ی شهرهای مدرن و پرزرق‌وبرق اتفاق می‌افتند و ... با این همه خواننده تهدید و عدم‌امنیت را برای قهرمان‌های داستان در اغلب قصه‌ها به خوبی احساس می‌کند.
اولین کتاب فهرست داستانش درباره یکی از موضوعات داغ این‌روزها در ینگه دنیا است. ماجرای برخورد تبعیض‌آمیز پلیس آمریکا با رنگین‌پوستان و اقلیت‌ها و مبارزه‌ی مدنی سیاه‌پوستان برای تغییر این اوضاع. کتاب احتمالا به دلیل همین داغ بودن موضوعش جزو آثار پرفروش و پرستاره در آنور آب است.
نویسنده: انجی توماس
ترجمه: میلاد بابانژاد، الهه مرادی
ناشر: نشر نون
سال نشر: 1398 (چاپ 7)
قیمت: 55000 تومان
تعداد صفحات: 396 صفحه
شابک: 978-600-8740-11-7
امتیاز کتاب:
(3 امتیاز با رای 1 نفر)"نباید به اینجا می‌آمدم.
اصلا اهل این‌جور مهمانی‌ها نیستم. بحث کلاس گذاشتن و این حرف‌ها هم نیست. بعضی جاها هستند که خودم بودن کافی نیست. هیچ‌کدام از من‌هایی که از خودم سراغ دارم کافی نیستند. مهمانی تعطیلات بهاری بیگ‌دی یکی از آن جاها است.
از بین کلی آدم درهم و برهم و عرق‌کرده، به دنبال کنیا رفتم. موهای بافته‌شده‌اش، پشت سرش بالا و پایین می‌پرید. بوی سیگار تمام اتاق را برداشته و دود همه‌جا را گرفته بود. صدای موسیقی زمین را می‌لرزاند. خواننده رپ از همه خواست که دست‌هایشان را بالا و پایین کنند، صدای جمعیت بلند شد و هرکس به روش خودش دست‌هایش را بالا و پایین کرد. کنیا لیوانش را بالا گرفت و راه خود را باز کرد. از صدای بلند موسیقی سردرد گرفتم و از بوی دود هم حالت تهوع داشتم. اگر بتوانم لیوان دستم را نریزم و به آن‌سوی اتاق برسم، واقعا هنر کرده‌ام ..."
کتاب بعدی هم درباره یکی دیگر از مشکلات اجتماعی در ینگه دنیا است. کشتارهای مدارس آمریکا و مساله‌ی دسترسی عمومی به سلاح در آن کشور. درباره "فاجعه در دبیرستان میدل‌تاون" نکته‌ی جالب سبک نوشتاری "داستان" است که اگر بخواهیم با سینما مقایسه‌اش کنیم، شاید باید آن را "مستند" نامید. داستان کتاب از خلال تکه نقل‌قول‌های ساکنین میدل‌تاون روایت می‌شود که درباره جوانب مختلف کشتاری که در مدرسه‌ی شهرشان اتفاق افتاده، صحبت و اظهارنظر کرده‌اند.
نویسنده: تاد استراسر
ترجمه: ناصر زاهدی
ناشر: افق
سال نشر: 1398 (چاپ 3)
قیمت: 30000 تومان
تعداد صفحات: 176 صفحه
شابک: 978-600-353-011-9
آنها در این شرایط هولناک، فقط به یک چیز فکر می‌کنند: انتقام. (برگرفته از توضیحات پشت جلد کتاب)
"بخشی از نامه‌ی خداحافظی گری سرل
مادر عزیزم
وقتی این نامه را می‌خوانی، من دیگر زنده نیستم. دلم می‌خواهد بدانی که تو هم نمی‌توانستی مانع‌ام شوی. می‌دانم که زحمت‌های زیادی برای من کشیده‌ای و اگر کسی لحظه‌ای به آن شک کرد، این نامه را نشانش بده. نمی‌دانم می‌توانم کاری را که مرتکب می‌شوم، توجیه کنم یا نه.
شاید برای اینکه می‌دانم هیچ‌وقت خوشبخت نخواهم بود و هیچ‌وقت روزگار خوشی نخواهم داشت. می‌دانم که هر روز زندگی‌ام برایم دردآور خواهد بود و هرگز راضی نخواهم شد. آن هم برای اینکه زندگی‌ام هیچ معنی و مفهومی ندارد ..."
درباره این آقای استراسر باید اشاره کنم که جیره‌کتاب پیشترها یک کتاب جالب دیگر از او را هم توی بوق کرده بود. اسم کتاب " موج" بود و درباره آزمایشی که یک معلم مدرسه برای نشان دادن ویژگی‌های فاشیسم در کلاس درسش به اجرا درآورد! آن کتاب را هم همین آقای ناصر زاهدی ترجمه کرده بود و ... انگار ایشان به آقای نویسنده ارادت خاصی دارند!
نویسنده: تاد استراسر
ترجمه: ناصر زاهدی
ناشر: افق
سال نشر: 1398 (چاپ 2)
قیمت: 30000 تومان
تعداد صفحات: 191 صفحه
شابک: 978-600-353-109-3
زمستان که سر می‌رسد، سر و کله‌ی یک بچه‌ی جدید پیدا می‌شود: اشکی. دختربچه‌ای که مادرش اعتقاد ندارد که شوهرش ممکن است به بچه‌اش نظر سوء داشته باشد. وقتی که بچه‌های گروه یکی یکی قربانی خشونت و اعتیاد می‌شوند، شایدی تلاش می‌کند تا اشکی را از توی خیابان نجات بدهد و جایی برای زندگی او پیدا کند ...
"خرمگس گفت باید به میدان تایمز برویم و تا دوازده شب صبر کنیم. آن وقت می‌توانیم چند تا جیب بزنیم، ولی اصلا به آنجا نرسیدیم. ما، یعنی من، خرمگس، رنگین‌کمان و تومورو، مثل همیشه جلوی اغذیه‌فروشی گودلایف ولو بودیم. مهی سرد از سمت پارک می‌آمد و قطرات آب زیر چراغ‌های خیابان می‌درخشیدند. من و خرمگس زیر سایبان روزنامه‌فروشی سر پیچ نشسته بودیم. هوای نمناک موهای‌مان را به هم چسبانده بود. چاله‌های آب خیابان برق می‌زدند و بخار مثل هیبت‌های شبح‌وار از دریچه‌های فاضلاب بالا می‌رفت. رنگین‌کمان کنار دیوار چمباتمه زده و سرش تقریبا روی زانوهایش بود. تومورو به چراغ خیابان تکیه داده و از سرما دست به سینه ایستاده بود. حرفی نمی‌زد، فقط منتظر بود یکی سر حرف را باز کند ..."
خب، برای اینکه این شبهه پیش نیاید که همه‌ی مشکلات اجتماعی نوجوان‌ها در ینگه دنیا جریان دارد، کتاب بعدی به شبه‌قاره‌ی هند می‌پردازد و ... آنجا هم اوضاع انگار چندان دلچسب نیست.
نویسنده: پاتریشیا مک‌کورمیک
ترجمه: نازنین عباسی، سیده صدف عظیمی
ناشر: تیسا
سال نشر: 1396 (چاپ 1)
قیمت: 14900 تومان
تعداد صفحات: 141 صفحه
شابک: 978-600-7683-64-4
امتیاز کتاب:
(5 امتیاز با رای 1 نفر)"اما می‌گوید: اگر فقط یک فصل دیگر هم باران ببارد، سقف خانه ما فرومی‌ریزد.
مادرم روی نردبان چوبی ایستاده. پشت‌بام کاهگلی را وارسی می‌کند. من روی زمین ایستاده‌ام و لباس‌های شسته‌شده را یکی‌یکی به او می‌دهم که روی طناب پهن کند و در آفتاب داغ بعدازظهر خشک شوند.
هیچ ابری در آسمان دیده نمی‌شود. هیچ اثری هم از باران نیست، هفته‌هاست که خبری از باران نیست.
البته فایده‌ای ندارد که این را به اما بگویم. او دارد به کوه‌ها نگاه می‌کند، به شالیزارهای آن پایین که قدم‌به‌قدم با غروب آفتاب چهره در تاریکی پنهان می‌کنند. به دهکده آن پایین و به سقف‌های شیروانی همسایه‌ها که با بدجنسی به او چشمک می‌زنند ..."
نمی‌دانم نوجوان‌هایی را دیده‌اید که عادت دارند خودشان را ببرند یا نه. عارضه‌ای است جدی، و البته ترسناک، که انگار آنقدر در میان نوجوان‌ها و جوان‌ها گسترده است که نویسنده‌ای را برآن داشته تا درباره آن داستان بنویسد.
نویسنده: پاتریشیا مک‌کورمیک
ناشر: تیسا
سال نشر: 1396 (چاپ 1)
قیمت: 16900 تومان
تعداد صفحات: 166 صفحه
شابک: 978-600-7683-63-7
امتیاز کتاب:
(5 امتیاز با رای 1 نفر)حالا او در "موسسه کاج‌های دریایی" بستری است، موسسه اقامتی درمانی که پر است از دخترانی با مشکلات روانی مختلف. کالی نمی‌خواهد با دیگران ارتباط برقرار کند و نمی‌خواهد با کسی کاری داشته باشد. حتی حرف هم نمی‌زند. ولی کالی تا کی می‌تواند به سکوت خود ادامه دهد ... (برگرفته از توضیحات پشت جلد کتاب)
"تو می‌گویی که من باید حرف بزنم. خم می‌شوی و جعبه دستمال کاغذی را جلویم می‌گیری و صندلی چرمی مشکی‌ات صدای عجیبی می‌دهد، انگار که موجودی زنده باشد؛ مثل گاوی که قبل از کشته شدن تبدیل شده به صندلی چرمی اتاق یک روان‌شناس در بیمارستانی روانی!
پاهایت را روی هم می‌اندازی و جوراب‌شلواری‌ات خش‌خشی می‌کند. می‌پرسی: "یادت هست ماجرا چطوری شروع شد؟"
خوب یادم هست ..."
نویسنده دو کتاب بعدی، ژاکلین وودسون، در دنیای ادبیات جوانان و بزرگسالان آدم اسم‌ورسم‌داری بشمار می‌آید. تا دلتان بخواهد جایزه برده و تشویق شده. آنهم برای کتاب‌هایی که نه درباره جادوگرها و رقابت‌هایشان، بلکه درباره آدم‌ها و مشکلات آنهاست. از دو کتابی که اخیرا به قلم او به فارسی ترجمه شده، کتاب دوم معروف‌تر و اسم‌ورسم‌دارتر است. اما موضوع "زیر نور ماه شیشه‌ای" به نظرم آشناتر است و البته مترجم کتاب هم در ایران طرفداران بسیار دارد. بنابراین این شد اول و آن یکی دوم!
نویسنده: ژاکلین وودسون
ترجمه: کیوان عبیدی آشتیانی
ناشر: افق
سال نشر: 1400 (چاپ 3)
قیمت: 32000 تومان
تعداد صفحات: 125 صفحه
شابک: 978-600-353-062-1
امتیاز کتاب:
(5 امتیاز با رای 1 نفر)در چنین وضعیتی یکی از همکلاسیهایش او را با "شیشه" آشنا می‌کند و لورل به سرعت مشتری آن می‌شود. مشتری آن حالتی که بعد از مصرف این ماده همه‌ی خاطراتش پاک می‌شود و برای مدت کوتاهی همه‌چیز را از یاد می‌برد. حالا لورل دیگر واقعا معتاد شده است ...
"زمستان است. سرما مثل آن آبی که شست‌وشوی‌مان داد، شهر را زیرپا می‌گذارد. پالتویم هدیه‌ای است از بابا؛ سفید و پر از پر. موهای طلایی‌ام دوباره سالم‌اند و باد تارهایی از آن را روی صورت و چشم‌هایم می‌زند؛ انگار روح رنگ‌پریده‌ای باشم که در گوشه‌ای ایستاده، جایی که ریل‌های آهنی به گالیله و بعد از آن به‌طرف شهرهای بزرگ‌تر می‌روند. دفترچه‌ی یادداشت‌هایم را محکم به سینه فشار می‌دهم، سرم را عقب می‌برم و با چشم‌های بسته، باد و ذرات برف را حس می‌کنم. حالا، این منم. من در جاده‌ای جدید ..."
نویسنده: ژاکلین وودسن
ترجمه: سحر توکلی
ناشر: کوله‌پشتی
سال نشر: 1396 (چاپ 1)
قیمت: 10000 تومان
تعداد صفحات: 103 صفحه
شابک: 978-600-8211-96-9
"تا سال‌ها بعد مادرم هنوز نمرده بود. داستان من حتی می‌توانست از این هم غم‌انگیزتر باشد. پدرم می‌توانست خیلی راحت من و برادرم را رها کند و ما را در ازای یک زن، بطری یا سر سوزنی وادهد تا خودمان یا حتی بدتر، در مرکز خدمات کودکان شهر نیویورک بزرگ شویم؛ جایی که به قول پدرم به‌ندرت پایان خوشی در انتظارمان بود. اما این اتفاق رخ نداد. حالا می‌فهمم هیچ‌چیز همان دم غم‌انگیز نیست، بلکه یاد و خاطره‌اش غم‌انگیز است ..."
دارم فکر می‌کنم که یواش‌یواش شاید بشود برای کلیدواژه‌ی "قلدری در مدارس" فهرستی سرهم کرد. تعداد داستان‌هایی که برپایه این مساله نوشته شده‌اند بسیارند. جالب اینکه به نظرم این معضل بیشتر مشکلی آمریکایی است با این حال تعداد کتاب‌های ترجمه شده درباره این موضوع در کشور ما هم کم نیست.
نویسنده: جودی بلانکو
ترجمه: افسانه محمدی شاهرخ
ناشر: ایران‌بان
سال نشر: 1395 (چاپ 3)
قیمت: 9500 تومان
تعداد صفحات: 248 صفحه
شابک: 978-600-188-143-5
این سرگذشت فراموش‌نشدنی نشان می‌دهد که چطور یک کودک در تمام طول تحصیلش، از مدرسه‌ی ابتدایی تا دبیرستان توسط همکلاسیهایش طرد شده است و حتی مورد آزار جسمی قرار گرفته. این داستان واقعی نگاهی دارد به این که مطرود بودن یعنی چه، چطور حتی پرمحبت‌ترین والدین هم برداشت‌های اشتباهی می‌کنند، چرا مدارس نمی‌توانند جلوی فاجعه را بگیرند و چطور متخصصین سلامت روان مسئله‌ی قلدری کردن و زورگویی در مدرسه را اشتباه فهمیده‌اند و با آن اشتباه برخورد می‌کنند ... (برگرفته از توضیحات پشت جلد کتاب)
"احمقانه است. چرا ترسیده‌ام؛ طوری رفتار می‌کنم که انگار این اولین مهمانی رسمی عمرم است. خدایا، من مهمانی‌های زیادی برای سران مملکت برگزار کرده‌ام. من نه تنها معمولا با افراد واقعا مهمی رفت‌وآمد می‌کنم و گفتگوهای جالبی انجام می‌دهم، بلکه خیلی اوقات مسئول چنین گردهمایی‌هایی هستم و باید کنترل کنم که همه‌ی جزئیات به درستی پیش برود. این گردهمایی در مقایسه با آن مراسم‌ها، هیچ است.
با این حال من هنوز اینجا هستم، در یک ماشین کرایه‌ای در پارکینگ هتلی در اطراف شیکاگو، جایی که در آن بزرگ شده‌ام و از رفتن به مهمانی‌ای در شهر خودم می‌ترسم. واقعا خنده‌دار است ..."
درباره "بن‌بست" باید بگویم آنقدر که از خلاصه داستانش برمی‌آید بیشتر از آنکه داستانی باشد درباره نوجوان‌هایی مشکل‌دار، داستانی است درباره یک "دوستی". از آنجور دوستی‌هایی که بین آدم‌های عجیب‌وغریب (و شاید هم ناهمگون) بوجود می‌آید و قصه‌اش اغلب بسیار خواندنی یا دیدنی است.
نویسنده: ارین جید لنگ
ترجمه: کیوان عبیدی آشتیانی
ناشر: افق
سال نشر: 1398 (چاپ 2)
قیمت: 40000 تومان
تعداد صفحات: 300 صفحه
شابک: 978-600-353-352-3
"اولین بار که بیلی دی را دیدم، یک دستم در جیب و یک پایم روی خرخره‌ی یکی از بچه‌ها بود. بیلی دی آن طرف خیابان ایستاده بود و خیره تماشایم می‌کرد - حتی سعی هم نمی‌کرد یواشکی نگاه کند - بدون یک کلمه حرف و بدون حتی یک پلک برهم‌زدن، فقط زل زده بود و نگاه می‌کرد.
به طرفش داد زدم: "به چی زل زدی؟"
دهانش به اندازه یک اُ باز شد اما صدایی از تویش بیرون نیامد. حتی حاضر نشد برود و همن طور زل زد.
صدای خرخری از گلویی که زیر پایم بود بلند شد. نگاهی زیر پایم انداختم. انگار تقلا می‌کرد نفس بکشد اما هنوز صورتش سرخ نشده بود، برای همین دوباره به طرف آن یکی پسر نگاه کردم.
- گورت را گم می‌کنی یا اینکه می‌خوای نفر بعدی باشی؟ …"
این کتاب آخر به نظرم کمی موضوعش با بقیه کتابها متفاوت است. یعنی خیلی به مشکلات اجتماعی نوجوانان ربطی ندارد و انگار بیشتر به مسائل "عاطفی" می‌پردازد. به هرحال برای اینکه کتاب تنها نماند و مدتها در انتظار یک فهرست مناسب‌تر خاک نخورد، نام و نشان آن را هم اینجا بیاورم.
نویسنده: لیز کسلر
ترجمه: شهلا انتظاریان
ناشر: ایران‌بان
سال نشر: 1401 (چاپ 5)
قیمت: 290000 تومان
تعداد صفحات: 407 صفحه
شابک: 978-600-188-253-1
" "چه خبر ..."
صدایی مثل شلیک گلوله در رویایم فرو می‌رود و من لرزان و با چشم‌های کاملا باز، سیخ می‌نشینم.
به بدنم نگاه می‌کنم، ظاهرا صحیح و سالم هستم. از خون خبری نیست.
نگاهم به سرعت دور اتاق می‌چرخد. تاریک است. در اتاقم بسته است. دیشب آن را بسته بودم؟ شاید، فراموش کرده‌ام. حتما بسته بوده است. آن صدا ... فقط باد بود که در را به هم کوبید؟ حتما پنجره‌ی اتاقم را باز گذاشته‌ام. زیر چشمی به پنجره نگاه می‌کنم. بسته است. پرده تکان نمی‌خورد. نه باد است و نه جریان هوا. چشم‌هایم که عادت می‌کنند، می‌فهمم که در حقیقت هیچ چیز نیست. یعنی هیچ‌چیز. هیچ.
کف اتاق دراز کشیده‌ام.
تخت‌خوابم کجاست؟ کمدم کو؟ میزم؟ لباس‌هایم روی فرش پرت شده‌اند. دیشب قبل از خواب پرتشان کرده‌ام؟ سعی می‌کنم موقع به رختخواب رفتنم را به یاد بیاورم. نمی‌توانم، هیچ نمی‌دانم چه خبر بوده است؟ ..."
مشاهده و انتخاب کتاب‌های فهرست در بخش مشترکین