معمولا من به یک کتاب در اینجا بیش از یکبار نمی‌پردازم. وقتی برایش یک چیزی نوشتم و به نوعی شما را به خواندنش تشویق کردم، می‌روم سراغ بقیه کتاب‌ها و تلاش می‌کنم همین کار را برای باقیمانده میراث مکتوب و خواندنی دنیا انجام دهم. خب تعداد کتاب‌های خواندنی دنیا هم آنقدر زیاد است که بعید است در این عمر، کف‌گیرمان به ته دیگ بخورد و مجبور شویم دوباره برویم به سراغ یکی از آنهایی که درباره‌اش صحبت کرده بودیم. اما اینبار به نظرم بخاطر "ماجراهای آلیس در سرزمین عجایب" باید استثنا قائل شوم و البته علت این "پارتی‌بازی" هم به ته دیگ خوردن کف‌گیر نیست!
وقتی برای اولین‌بار مطلب وب سایت brainpickings درباره نقاشی‌های نقاشان مختلف برای داستان آلیس را دیدم، اصلا تو این خط که دوباره به سراغ کتاب لوئیس کارول بروم نبودم. پیشتر در "کتاب‌هایی که به بیشترین زبان‌های دنیا ترجمه شده‌اند!" آورده بودم که "آلیس در سرزمین عجایب" یکی از کتاب‌هایی است که به بیشترین زبان‌های دنیا ترجمه شده. بعد هم در ادامه همین مطلب بزرگداشتی برای کتاب برگزار کرده بودم با عنوان "کتابی که نمی‌شود نادیده‌اش گرفت!" که باعث شد تعداد سفارش‌های کتاب روی سایتمان افزایش پیدا کند و عده‌ای به صرافت بیافتند که آن را بخوانند. بنابراین دیگر مناسبتی نداشت که دوباره (یا شاید سه‌باره) به سراغ آن برگردم و برایش تبلیغ بکنم؟
اما همینطور که مطلب آن سایت اجنبی را مرور می‌کردم رسیدم به اینکه یکی از نقاشانی که برای داستان تصویرسازی کرده است سالوادور دالی اسپانیایی است و اینجا بود که دیدم: "نه دیگه، نمیشه!"
دالی به همراه پیکاسو برای من دو ستونی هستند که نقاشی قرن بیستم را برپا نگه داشته‌اند. اگر بپرسید که: "یعنی نقاشی‌هایشان را می‌فهمی؟"، پاسخم این خواهد بود که خیر! اما بلافاصله اضافه خواهم کرد که: "خب مگر این خاصیت نقاشی قرن بیستم نیست که قرار است کسی ازش سر درنیاورد؟!"
به هر حالت هیجان ناشی از کشف اینکه سالوادور دالی برای یک کتاب کودک، آنهم "ماجراهای آلیس در سرزمین عجایب"، تصویرسازی کرده است، باعث شد تا آستین بالا بزنم و دوباره پرونده آلیس را باز کنم.
به جز سالوادور دالی، نام یکی دیگر از تصویرگرهایی که برای آلیس نقاشی کرده بودند و در مطلب مذکور بهش اشاره شده بود، برایم آشنا بود. تووه یانسون که با کتاب "خانواده‌ی فنلاندی مومین‌ترول" در ادبیات کودک و نوجوان شناخته شده است و کتابش در فهرست "1001 کتابی که بچه‌ها باید قبل از بزرگ شدن بخوانند" (و احتمالا بسیاری فهرست‌های منتخب دیگر برای کودکان و نوجوانان) آمده است. کتاب را سالهاست که نشر مرکز منتشر کرده و من هم از همان زمان‌ها همیشه خواسته‌ام که درباره‌اش چیزی بنویسم، که تا حالا نشده! به هر حال وقتی نام خانم یانسون را جزو تصویرگرانی که به آلیس پرداخته‌اند دیدم، یاد این بدهی چند ساله افتادم و آه از نهادم درآمد!
نکته جالب دیگر در مطلب brainpickings باز به سالوادور دالی برمی‌گردد. و البته اینبار تصویرگر دیگری به نام یایوئی کوساما (YAYOI KUSAMA) که از قرار جزو هنرمندان نامدار معاصر در ژاپن است. دالی برای هر فصل از کتاب یک نقاشی کشیده، مجموعا 12 طرح برای 12 فصل کتاب که در ابتدای هر فصل کتاب می‌آید. تصاویر منتخبی که از تصویرسازی هنرمند ژاپنی در سایت brainpickings آمده نیز تصاویر مربوط به ابتدای تعدادی از فصل‌های کتاب را نشان می‌دهد. به این ترتیب علاقمندان می‌توانند طرح‌های این دو هنرمند را برای یک فصل خاص در کنار هم ببینند و با یکدیگر مقایسه کنند.
خب، نکته دیگری به نظرم نمی‌رسد جز اینکه ازتان دعوت کنم به نمونه نقاشی‌های تصویرگران مختلف برای "آلیس در سرزمین عجایب" نگاهی بیاندازید. اصل مطلب را می‌توانید در سایت brainpickings ببینید! تعدادی از نقاشی‌ها را هم من از میان تصاویر آن مطلب انتخاب کرده‌ام که در زیر آنها را می‌آورم. اما مجموعه کامل‌تر را باید در همان مطلب اصلی مشاهده بفرمایید.
معترضه آخر: این روزها دارم کتاب "شکسپیر و شرکا" را می‌خوانم. همان روزی که عصرش مشغول سر و سامان دادن به تصاویر انتخابی‌ام از نقاشی‌های آلیس هستم، شب در فصل دوم یا سوم کتاب نویسنده دارد ماجرای اولین حضورش را در کتابفروشی معروف پاریس شرح می‌دهد. اینکه مسئول کتابفروشی دعوتش می‌کند تا در مراسم نوشیدن چای در کتابفروشی شرکت کند و او در راهروها و طبقات مختلف کتابفروشی گیج‌گیجی می‌خورد تا محل برگزاری مراسم چای را پیدا کند. همه اتاق‌ها و راهروها، پر از کتاب‌هایی هستند که دیوارها را از نظر پنهان می‌کنند و البته در هر اتاقی تختی و احیانا ساکن عجیب و غریبی که یا مشغول پختن سوپ است یا درآوردن سکه از درون چشمه شانس! راوی همینطور که متعجب از اتاقی به اتاق دیگر می‌رود به جایی می‌رسد که تختی دو طبقه اتاقی را اشغال کرده و یک نسخه کتاب "ماجراهای آلیس در سرزمین عجایب" بصورت نیمه باز در تخت پایینی رها شده است و ...
پیش خودم فکر می‌کنم "یعنی این یک نشانه است؟!"
ماجراهای آلیس در سرزمین عجایبنویسنده: لوئیس کارول
ترجمه: زویا پیرزاد
ناشر: مرکز
سال نشر: 1402 (چاپ 15)
قیمت: 110000 تومان
تعداد صفحات: 149 صفحه
شابک: 978-964-305-229-4