ترجمه فهرست "کتاب‌هایی که به بیشترین زبان‌های دنیا ترجمه شده‌اند"، به جز "ماجراهای آلیس در سرزمین عجایب"، توجه‌ام را به کتاب دیگری هم جلب کرد. دوستی در ذیل آن فهرست اشاره کرده بود که کتاب "بوف کور" صادق هدایت احتمالا به حدود 30 زبان ترجمه شده است و ... شاید بد نباشد نام آن کتاب را هم به فهرست ترجمه شده، اضافه کنیم.
این اشاره باعث شد که چند شب پیش ویرم بگیرد و بنشینم ببینم چند ترجمه از "بوف کور" را می‌توانم پیدا کنم. در انجام این تحقیق اینترنتی البته کمی "گیج‌بازی" درآوردم (در ذیل توضیح می‌دهم) وگرنه احتمالا با صرف زمان کمتری می‌توانستم به مجموعه‌ای که در این مطلب بهتان معرفی می‌کنم، برسم. اما خب به هر حال با گیج‌بازی یا بدون گیج‌بازی حاصل فهرستی شد "مستند" از ترجمه‌هایی که از روی "بوف کور" صورت گرفته. تعداد یافته‌های من البته هنوز به 30 زبان نرسیده، اما مطمئنم که جستجویم کامل نبوده و احتمال این وجود دارد که دوستان دیگر بتوانند ترجمه‌های جامانده‌ای را معرفی کنند تا شاید بالاخره "بوف کور" به نزدیکی‌های رکورد مورد نظر برسد.
به هر حال تا اینجای کار هم تعداد ترجمه‌های ردیابی شده آنقدر هست که بپذیریم "بوف کور" احتمالا شناخته‌شده‌ترین اثر ادبیات داستانی ایران در سطح جهان است.
اما روش من برای پیدا کردن این ترجمه‌ها!
کار را با جستجوی نام صادق هدایت در وب‌سایت‌های آمازون به زبان‌های مختلف شروع کردم. این قسمت کار آسان بود، چون این سایت‌ها به متداول‌ترین زبان‌های جهان (انگلیسی، فرانسه، اسپانیایی، ...) هستند و تقریبا در همه‌شان هم ترجمه "بوف کور" بدون زحمت پیدا شد. همین‌جا اضافه کنم که در بعضی از زبان‌ها، مثل انگلیسی، چند ترجمه مختلف از روی کتاب صورت گرفته. اما من در هر مورد با یافتن یک ترجمه کار را برای آن زبان خاتمه داده‌ام و دیگر به دنبال ترجمه‌های مختلف به یک زبان نرفته‌ام.
پس از سرکشی به سایت‌های آمازون، برای جستجو به سراغ Google عزیز رفتم! با استفاده از Google Translate نام کتاب، The Blind Owl را به زبان‌های مختلف ترجمه کردم و بعد خروجی حاصل در هر زبان را در Google جستجو کردم. از آنجا که از هیچکدام از زبان‌های مورد بررسی سر درنمی‌آوردم، در اغلب موارد در بررسی صفحات بازیابی شده به شکل و شمایل صفحات نگاه می‌کردم تا ببینم کدامیک ظاهری دارند که به معرفی یک کتاب شبیه باشند. البته در بعضی از موارد هم دوباره محتوای صفحات بازیابی شده را از فیلتر Google Translate گذراندم تا مطمئن شوم در ثبت اطلاعات اشتباهی فاحش نکرده باشم!
اما حکایت "گیج‌بازی"! امروز که نشستم تا این یافته‌ها را برایتان بنویسم، سری هم به صفحه مربوط به "بوف کور" در وب سایت wikipedia (نسخه انگلیسی) زدم. در آنجا متوجه شدم بخشی از توضیحات آورده شده درباره کتاب، به معرفی ترجمه‌های صورت گرفته از روی آن به زبان‌های مختلف اختصاص دارد. یعنی اگر زودتر به صرافت می‌افتادم تا wikipedia را هم کنترل کنم، خیلی سریع‌تر سرنخی از بسیاری ترجمه‌هایی که با روش فوق‌الذکر پیدا کرده‌ام، می‌یافتم (بگذریم که حالا فهرست جیره‌کتاب خیلی از فهرست wikipedia کامل‌تر است و البته مستندتر!)
نکته آخر اینکه با جستجو به دنبال "صادق هدایت" در بانک اطلاعات وب سایت "کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران" چیزی در حدود چهل صفحه فهرست منابع مختلف بازیابی می‌شود. من همینطور سرسری همه صفحات را مرور کردم و بعید می‌دانم بیش از دو یا سه ترجمه از ترجمه‌هایی را که پیدا کرده‌ام در میان فهرست منابعی که کتابخانه در اختیار دارد، دیده باشم. تصور می‌کنم کتابخانه ملی اولین مرجعی باشد که وظیفه تهیه و جمع‌آوری این ترجمه‌ها برعهده‌اش است. البته حق است پیش از "غر غر" بیشتر، یکبار بانک اطلاعاتی را به دنبال نام کتاب در هر زبان جستجو کنم که فعلا فرصت آن پیش نیامده!
خب دیگر نکته‌ای نمانده، جز تقاضا از خوانندگان برای تکمیل این فهرست. لطفا اگر از وجود ترجمه "بوف کور" به زبان دیگری اطلاع دارید، با ارسال نامه موضوع را (حتی‌الامکان به همراه پیوندی به مستند ترجمه مورد نظرتان) به جیره‌کتاب اطلاع دهید تا بتوانیم فهرست را کامل‌تر نماییم (توجه: هرچه کردم سرنخی از ترجمه‌های ژاپنی، ارمنی، اندونزیایی، اردو، و هندی کتاب نیافتم. علاقمندان به کارآگاه‌بازی فرهنگی بشتابند!)
| زبان | مترجم | عنوان کتاب | ردیف |
|---|---|---|---|
| انگلیسی | D.P. Costello | The Blind Owl | 1 |
| آلمانی | Shahram Karimi | Die blinde Eule | 2 |
| اسپانیایی | María Isabel Reverte | La lechuza ciega | 3 |
| فرانسه | Roger Lescot | La Chouette aveugle | 4 |
| ایتالیایی | M. Guarnaschelli | La civetta cieca | 5 |
| ترکی | Behçet Necatigil | Kör Baykuş | 6 |
| یونانی | Bright Sidiropoulou | h tyfli koukouvagia / h τυφλή κουκουβάγια | 7 |
| عربی | إبراهیم الدسوقی شتا | البومة العمیاء | 8 |
| دانمارکی | Verner Jul Andersen | Den blinde ugle | 9 |
| فنلاندی | Henri Broms | Sokea pöllö | 10 |
| روسی | A. Rosenfeld | Слепая сова | 11 |
| ویتنامی | ? | con cú mù | 12 |
| سوئدی | Bo Utas | Den blinda ugglan | 13 |
| رومانیایی | Gheorghe Iorga | Bufnita oarba | 14 |
| لهستانی | Barbara Majewska | Ślepa sowa | 15 |
| ژاپنی | Kiminori Nakamura | 盲目の梟 | 16 |
| هلندی | Gert J.J. de Vries | De blinde uil | 17 |
| کردی | آمنه رحیمی | بایەقوشی کۆر | 18 |
| قزاقی | آیناش قاسم | (معرفی کتاب را اینجا ببینید) | 19 |
| هندی | Vilasini | Kurudan Moonga | 20 |
بعدالتحریر (خرداد 1399): با تشکر از جمشید، نیوشا و Yerasil که سرنخ‌های مربوط به ترجمه‌های ژاپنی، هلندی، کردی، قزاقی و هندی را به دست جیره‌کتاب دادند
بوف کورنویسنده: صادق هدایت
ناشر: انتشارات صادق هدایت
سال نشر: 1383 (چاپ 1)
قیمت: 15000 تومان
تعداد صفحات: 120 صفحه
شابک: 964-95477-1-1
نظرات درباره اين مطلب
https://www.ilna.news/بخش-اخبار-61/83471-بوف-ور-به-زبان
https://www.spbook.com.tw/product.php?sid=O_U100855886&C1=20&C2=40&C3=0
https://www.rokomari.com/book/95574/andho-pecha
A vak bagoly به زبان مجاری ترجمه کرده و رایگان در سایتش قرار داده.
http://www.kazanlar.hu/szadeq-hedajat-a-vak-bagoly/#
https://www.maebag.com/Product/13181/Kurudan%20Kooman
https://www.isna.ir/news/8307-00353/بوف-كور-به-زبان-هندي-منتشر-شد-جهانگير-هدايت-انتشار-بوف-كور
https://www.wook.pt/livro/o-mocho-cego-sadeq-hedayat/23895332
https://www.superknjizara.hr/?page=knjiga&id_knjiga=100050835&lng=en
https://booksale.ge/book/brma-bu
http://bamdad24.ir/fa/news/13434/انتشار-بوف-کور-به-32-زبان-در-هفتاد-کشور
https://www.isna.ir/news/8306-07798/با-ترجمه-بوف-كور-آبجي-خانوم-حاجي-آقا-داش-آكل-و-مجموعه-اي
https://www.databazeknih.cz/knihy/slepa-sova-176767