در سرکشی به صفحه فیس‌بوک پائولو کوئیلو، یک مطلب جالب دیگر هم به چشم‌ام خورد. آن هم اینکه یک موسسه آمریکایی که کارش انگار ترجمه است (چیزی در مایه همان کاری که ما اینجا بهش می‌گوییم "دارالترجمه"، اما انگار خیلی گسترده‌تر!) فهرستی سر هم کرده بود از "50 کتاب که به بیشترین زبان‌های دنیا ترجمه شده‌اند" و آقای نویسنده خوشحال بود از اینکه کتاب "کیمیاگر"ش، با ثبت رکورد ترجمه به 80 زبان مختلف، جایی در میانه این فهرست قرار دارد.
تنظیم‌کنندگان فهرست البته به دردسرهایی هم افتاده بودند و اعتراض‌هایی در بازخوردهای ثبت شده در صفحه‌شان به چشم می‌خورد. مثلا اینکه چرا نام "انجیل" در این فهرست نیست (ما مسلمان‌ها هم البته می‌توانیم به نبود نام کتاب آسمانی خودمان در فهرست ایراد بگیریم!)
مرور فهرست نشان می‌دهد که این 50 کتاب در حقیقت "داستان"هایی هستند که به بیشترین زبان‌های دنیا ترجمه شده‌اند (همه کتاب‌ها جزو آثار ادبیات داستانی جهان هستند). بنابراین شاید تنظیم‌کنندگان اصلا حیطه تحقیق و بررسی‌شان را خارج از ادبیات داستانی در نظر نگرفته‌اند. اما در توضیحی که در صفحه دیگری درباره این فهرست ذکر شده بود، این نکته هم عنوان شده بود که ذکر نام این 50 کتاب به معنی تعیین یک رده‌بندی قطعی و نهایی نیست و تنظیم‌کنندگان ادعا نکرده‌اند که این کتاب‌ها عنوان‌هایی هستند که "بیشترین" ترجمه، به معنی مطلق، از روی آنها انجام شده. به این ترتیب امکان اینکه کتاب دیگری خارج از مجموعه معرفی شده وجود داشته باشد که در صدر یا میانه این فهرست قرار بگیرد، منتفی نیست.
شاید به دلیل همین اما و اگرها بوده که موسسه 7Brands (تهیه‌کننده فهرست) جدولی از ماخذ کسب اطلاعات ادعایی درباره تعداد ترجمه‌های هر اثر تهیه کرده و در صفحه فهرست، پیوند آن را در اختیار علاقمندان قرار داده تا به این ترتیب اطلاعات تنظیم شده را مستندتر نماید.
در هنگام مرور این فهرست دو نکته توجه‌ام را جلب کرد. یکی تعداد ترجمه‌های عنوان اول فهرست، "شازده کوچولو"، بود. اینکه مگر چند زبان در دنیا وجود دارد که "شازده کوچولو" به 253 تا از آنها ترجمه شده (یا به عبارت دیگر چند زبان دیگر باقی مانده که کتاب به آنها ترجمه نشده!) نکته جالب بعدی این بود که تعداد قابل توجهی از کتاب‌های فهرست به فارسی هم ترجمه شده‌اند و اکثرشان همین حالا در بازار در دسترس علاقمندان هستند.
به همین خاطر به نظرم رسید که نسخه‌ی فارسی شده فهرست را اینجا برایتان بیاورم. باز با این امید که نام و نشان کتاب‌ها وسوسه‌تان کند تا اگر هنوز آنها را نخوانده‌اید، به سراغ‌شان بروید و خواندنشان را شروع کنید. برای اکثر عنوان‌ها تلاش کرده‌ام پیوندی به اطلاعات شناسنامه‌ای کتاب هم دست و پا کنم. برای کتابهایی که از طریق جیره‌کتاب قابل سفارش و تهیه هستند، پیوند را به صفحه شناسنامه کتاب در بخش اصلی یا بخش مشترکین وب سایت قرار داده‌ام (این عنوان‌ها یک علامت ستاره هم در کنارشان آمده). بقیه کتاب‌ها را به صفحه شناسنامه‌شان در وب سایت ketab.ir پیوند داده‌ام و چند کتاب را هم که به فارسی ترجمه نشده‌اند، به وب سایت wikipedia پیوند داده‌ام:
| ردیف | تعداد زبان‌هایی که اثر به آنها ترجمه شده |
عنوان (نویسنده) |
|---|---|---|
| 1 | 253 | شازده کوچولو (آنتوان سنت اگزوپری)* |
| 2 | 240 | پینوکیو (کارلو کلودی)* |
| 3 | 200 | سیر و سلوک زائر (جان بانیان) |
| 4 | 174 | آلیس در سرزمین عجایب (لوئیس کارول)* |
| 5 | 159 | داستان‌های هانس کریستین اندرسن |
| 6 | 148 | بیست هزار فرسنگ زیر دریا (ژول ورن) |
| 7 | 114 | ماجراهای آستریکس (رنه گوسینی) |
| 8 | 112 | ماجراهای تن‌تن و میلو (هرژه) |
| 9 | 80 | کیمیاگر (پائولو کوئیلو)* |
| 10 | 70 | پی‌پی جوراب بلند (آسترید لیندگرن)* |
| 11 | 67 | داستان‌های هری پاتر (جی. کی. رولینگ)* |
| 12 | 67 | خاطرات یک دختر جوان (آن فرانک)* |
| 13 | 65 | 1984 (جرج اورول)* |
| 14 | 65 | سرگذشت هکلبری فین (مارک تواین)* |
| 15 | 60 | نام من سرخ (اورهان پاموک) |
| 16 | 60 | ماجراهای شرلوک هولمز (آرتور کانن دویل) |
| 17 | 60 | دنیای سوفی (یوستین گوردر)* |
| 18 | 60 | کرم ابریشم گرسنه (اریک کارل) |
| 19 | 58 | شوایک (یاروسلاو هاشک) |
| 20 | 50 | هایدی (یوهانا اشپیری)* |
| 21 | 50 | وینی پو (آلن الکساندر میلن) |
| 22 | 50 | همه چیز فرو می‌ریزد (چی‌نوا آچه‌به)* |
| 23 | 50 | جنگل نروژی (هاروکی موراکامی) |
| 24 | 50 | هابیت، یا آنجا و بازگشت دوباره (جان رونالد روئل تالکین)* |
| 25 | 48 | دن کیشوت (سروانتس)* |
| 26 | 47 | عطر (پاتریک سوزکیند)* |
| 27 | 45 | بیگانه (آلبر کامو)* |
| 28 | 45 | دفتر کارآگاهی شماره یک بانوان (الکساندر مک کال اسمیت)* |
| 29 | 44 | دختری با نشان اژدها (استیگ لارسون)* |
| 30 | 44 | راز داوینچی (دن براون)* |
| 31 | 44 | مجموعه داستان‌های مومین (تووه یانسون) |
| 32 | 42 | گتسبی بزرگ (اسکات فیتز جرالد)* |
| 33 | 42 | بادبادک‌باز (خالد حسینی)* |
| 34 | 40 | می‌فی (دیک برونا) |
| 35 | 40 | خرسی به نام پدینگتن (مایکل باند)* |
| 36 | 40 | کشتن مرغ مینا (هارپر لی)* |
| 37 | 39 | Wolf Totem (Jiang Rong) |
| 38 | 37 | صد سال تنهایی (گابریل گارسیا مارکز)* |
| 39 | 37 | Cold Skin (Albert Sánchez Piñol) |
| 40 | 37 | مجموعه داستانی شفق (استفنی مه‌یر)* |
| 41 | 37 | ژنرال ارتش مرده (اسماعیل کاداره) |
| 42 | 36 | قصه‌ی پیتر خرگوشه (بئاتریس پاتر) |
| 43 | 36 | آنی شرلی در گرین گیبلز (لوسی‌مود مونتگمری)* |
| 44 | 35 | کارتنک شارلوت (الوین بروکس وایت) |
| 45 | 35 | مدرسه‌ی رویایی: توتو - چان دختر کوچکی پشت پرده (تتسوکو کورویاناگی)* |
| 46 | 35 | بر باد رفته (مارگارت میچل)* |
| 47 | 34 | میدان دیامونت: پرواز کن کبوترم (مرچه ردردا)* |
| 48 | 30 | بودنبروک‌ها (زوال یک خاندان) (توماس مان)* |
| 49 | 30 | ستون‌های زمین (کن فالت) |
| 50 | 30 | ناتور دشت (جروم دیوید سلینجر)* |
بعدالتحریر (خرداد 1399): در هنگام بازنگری مطلب بالا، بر روی اینترنت به صفحه‌ای در وب سایت ویکی‌پدیا رسیدم که آنهم فهرستی از کتابهایی با بیشترین میزان ترجمه به زبان‌های مختلف را ارائه کرده بود.